• 【数据结构】数组和字符串(八):稀疏矩阵的链接存储:十字链表的创建、插入元素、遍历打印(按行、按列、打印矩阵)、销毁


    4.2.1 矩阵的数组表示

    【数据结构】数组和字符串(一):矩阵的数组表示

    4.2.2 特殊矩阵的压缩存储

      矩阵是以按行优先次序将所有矩阵元素存放在一个一维数组中。但是对于特殊矩阵,如对称矩阵、三角矩阵、对角矩阵和稀疏矩阵等, 如果用这种方式存储,会出现大量存储空间存放重复信息或零元素的情况,这样会造成很大的空间浪费。为节约存储空间和算法(程序)运行时间,通常会采用压缩存储的方法。

    • 对角矩阵:指除了主对角线以外的元素都为零的矩阵,即对 任意 i ≠ j (1≤ i , j ≤n),都有M(i, j)=0。由于只有主对角线上有非零元素,只需存储主对角线上的元素即可。
    • 三角矩阵:指上三角或下三角的元素都为零的矩阵。同样地,只需存储其中一部分非零元素,可以节省存储空间。
    • 对称矩阵:指矩阵中的元素关于主对角线对称的矩阵。由于对称矩阵的非零元素有一定的规律,可以只存储其中一部分元素,从而减少存储空间。
    • 稀疏矩阵:指大部分元素为零的矩阵。传统的按行优先次序存储方法会浪费大量空间来存储零元素,因此采用压缩存储的方法更为合适。常见的压缩存储方法有:压缩稠密行(CSR)、压缩稠密列(CSC)、坐标列表(COO)等。

    a. 对角矩阵的压缩存储

    【数据结构】数组和字符串(二):特殊矩阵的压缩存储:对角矩阵——一维数组

    b~c. 三角、对称矩阵的压缩存储

    【数据结构】数组和字符串(三):特殊矩阵的压缩存储:三角矩阵、对称矩阵——一维数组

    d. 稀疏矩阵的压缩存储——三元组表

    【数据结构】数组和字符串(四):特殊矩阵的压缩存储:稀疏矩阵——三元组表

    4.2.3三元组表的转置、加法、乘法、操作

    【数据结构】数组和字符串(七):特殊矩阵的压缩存储:三元组表的转置、加法、乘法操作

    4.2.4十字链表

      十字链表(Cross-linked List)是一种用于表示稀疏矩阵的数据结构。稀疏矩阵是指大部分元素为零的矩阵,而十字链表可以有效地存储和操作这种类型的矩阵。在稀疏矩阵的十字链表中,每个非零元素都由一个节点表示。节点包含了几个字段:

    1. LEFT:指向该节点在同一行中的左邻非零元素的地址信息。
    2. UP:指向该节点在同一列中的上邻非零元素的地址信息。
    3. ROW:存储该节点在矩阵中的行号。
    4. COL:存储该节点在矩阵中的列号。
    5. VAL:存储该节点的元素值。

      每一行都有一个表头节点,它引导着该行的循环链表,循环链表中的每个节点按照列号的顺序排列。同样,每一列也有一个表头节点,它引导着该列的循环链表,循环链表中的每个节点按照行号的顺序排列。
      关于循环链表: 【数据结构】线性表(三)循环链表的各种操作(创建、插入、查找、删除、修改、遍历打印、释放内存空间)

    在这里插入图片描述

    • 在稀疏矩阵的十字链表中,每一行和每一列都有一个表头节点。

      • 对于行表头节点 BASEROW[i],其中 i 表示行号,范围从 1 到 m(矩阵的行数)。如果该行为空(即没有非零元素),则 COL(Loc(BASEROW[i])) 的值为 -1。否则,COL(Loc(BASEROW[i])) 的值为该行中最右边的非零元素的列号。

      • 对于列表头节点 BASECOL[j],其中 j 表示列号,范围从 1 到 n(矩阵的列数)。如果该列为空(即没有非零元素),则 ROW(Loc(BASECOL[j])) 的值为 -1。否则,ROW(Loc(BASECOL[j])) 的值为该列中最下边的非零元素的行号。

    • 由于行和列都是循环链表,行表头节点 BASEROW[i] 中的 LEFT 指针循环地链接到该行最右边的非零元素,列表头节点 BASECOL[j] 中的 UP 指针循环地链接到该列最下边的非零元素。

       通过这种方式,可以用较少的空间表示稀疏矩阵,并且可以快速地进行行和列的遍历操作。每个节点的 LEFTUP 指针可以用来定位其左邻和上邻非零元素,从而实现矩阵的访问和操作。

    0. 十字链表结构

    // 定义矩阵节点结构
    typedef struct MatrixNode {
        int row;
        int col;
        int value;
        struct MatrixNode* right;
        struct MatrixNode* down;
    } MatrixNode;
    
    // 定义稀疏矩阵结构
    typedef struct SparseMatrix {
        int rows;
        int cols;
        MatrixNode** rowHeaders;
        MatrixNode** colHeaders;
    } SparseMatrix;
    
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • 6
    • 7
    • 8
    • 9
    • 10
    • 11
    • 12
    • 13
    • 14
    • 15
    • 16

    left~up ……right~down

    1. 创建

    SparseMatrix* createSparseMatrix(int rows, int cols) {
        SparseMatrix* matrix = (SparseMatrix*)malloc(sizeof(SparseMatrix));
        matrix->rows = rows;
        matrix->cols = cols;
    
        // 创建行表头节点数组
        matrix->rowHeaders = (MatrixNode**)malloc((rows + 1) * sizeof(MatrixNode*));
        for (int i = 0; i <= rows; i++) {
            matrix->rowHeaders[i] = NULL;
        }
    
        // 创建列表头节点数组
        matrix->colHeaders = (MatrixNode**)malloc((cols + 1) * sizeof(MatrixNode*));
        for (int j = 0; j <= cols; j++) {
            matrix->colHeaders[j] = NULL;
        }
    
        return matrix;
    }
    
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • 6
    • 7
    • 8
    • 9
    • 10
    • 11
    • 12
    • 13
    • 14
    • 15
    • 16
    • 17
    • 18
    • 19
    • 分配稀疏矩阵结构体的内存,并将行数和列数存储在结构体的相应字段中。
    • 分配行表头节点数组的内存,并将每个元素初始化为NULL。
    • 分配列表头节点数组的内存,并将每个元素初始化为NULL。
    • 返回指向创建的稀疏矩阵的指针。

    2. 销毁

    void destroySparseMatrix(SparseMatrix* matrix) {
        if (matrix == NULL) {
            return;
        }
    
        // 释放所有节点内存
        for (int i = 1; i <= matrix->rows; i++) {
            MatrixNode* current = matrix->rowHeaders[i];
            while (current != NULL) {
                MatrixNode* temp = current;
                current = current->right;
                free(temp);
            }
        }
    
        // 释放行表头节点数组
        free(matrix->rowHeaders);
    
        // 释放列表头节点数组
        free(matrix->colHeaders);
    
        // 释放稀疏矩阵结构
        free(matrix);
    }
    
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • 6
    • 7
    • 8
    • 9
    • 10
    • 11
    • 12
    • 13
    • 14
    • 15
    • 16
    • 17
    • 18
    • 19
    • 20
    • 21
    • 22
    • 23
    • 24
    • 检查稀疏矩阵指针是否为NULL,如果是,则直接返回。
    • 释放所有节点的内存:
      • 遍历每一行,从第一行到最后一行:
        • 通过行表头节点数组获取当前行的行链表头节点。
        • 遍历行链表中的每个节点:
          • 释放当前节点的内存,并将当前节点指针移动到下一个节点。
      • 释放行表头节点数组的内存。
      • 遍历每一列,从第一列到最后一列:
        • 通过列表头节点数组获取当前列的列链表头节点。
        • 遍历列链表中的每个节点:
          • 释放当前节点的内存,并将当前节点指针移动到下一个节点。
      • 释放列表头节点数组的内存。
    • 释放稀疏矩阵结构体的内存。

    3. 插入

    void insertElement(SparseMatrix* matrix, int row, int col, int value) {
        if (row <= 0 || row > matrix->rows || col <= 0 || col > matrix->cols) {
            printf("Invalid position!\n");
            return;
        }
    
        // 创建新节点
        MatrixNode* newNode = (MatrixNode*)malloc(sizeof(MatrixNode));
        newNode->row = row;
        newNode->col = col;
        newNode->value = value;
        newNode->right = NULL;
        newNode->down = NULL;
    
        // 插入到行链表
        if (matrix->rowHeaders[row] == NULL || matrix->rowHeaders[row]->col > col) {
            // 插入到行链表的头部
            newNode->right = matrix->rowHeaders[row];
            matrix->rowHeaders[row] = newNode;
        } else {
            MatrixNode* current = matrix->rowHeaders[row];
            while (current->right != NULL && current->right->col < col) {
                current = current->right;
            }
            newNode->right = current->right;
            current->right = newNode;
        }
    
        // 插入到列链表
        if (matrix->colHeaders[col] == NULL || matrix->colHeaders[col]->row > row) {
            // 插入到列链表的头部
            newNode->down = matrix->colHeaders[col];
            matrix->colHeaders[col] = newNode;
        } else {
            MatrixNode* current = matrix->colHeaders[col];
            while (current->down != NULL && current->down->row < row) {
                current = current->down;
            }
            newNode->down = current->down;
            current->down = newNode;
        }
    }
    
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • 6
    • 7
    • 8
    • 9
    • 10
    • 11
    • 12
    • 13
    • 14
    • 15
    • 16
    • 17
    • 18
    • 19
    • 20
    • 21
    • 22
    • 23
    • 24
    • 25
    • 26
    • 27
    • 28
    • 29
    • 30
    • 31
    • 32
    • 33
    • 34
    • 35
    • 36
    • 37
    • 38
    • 39
    • 40
    • 41
    • 42
    • 检查行数和列数是否在有效范围内,如果不是,则打印错误消息并返回。
    • 创建一个新的节点,并将行、列和值存储在节点的相应字段中。
    • 在行链表中插入节点:
      • 如果当前行的行链表为空,或者当前行的行链表头节点的列大于要插入的列:
        • 将要插入的节点的右指针指向当前行的行链表头节点。
        • 将当前行的行链表头节点更新为要插入的节点。
      • 否则,遍历当前行的行链表,直到找到插入位置:
        • 将要插入的节点的右指针指向当前节点的右指针。
        • 将当前节点的右指针指向要插入的节点。
    • 在列链表中插入节点:
      • 如果当前列的列链表为空,或者当前列的列链表头节点的行大于要插入的行:
        • 将要插入的节点的下指针指向当前列的列链表头节点。
        • 将当前列的列链表头节点更新为要插入的节点。
      • 否则,遍历当前列的列链表,直到找到插入位置:
        • 将要插入的节点的下指针指向当前节点的下指针。
        • 将当前节点的下指针指向要插入的节点。

    4. 打印矩阵形式

    void printSparseMatrix(SparseMatrix* matrix) {
        for (int i = 1; i <= matrix->rows; i++) {
            MatrixNode* current = matrix->rowHeaders[i];
            for (int j = 1; j <= matrix->cols; j++) {
                if (current != NULL && current->col == j) {
                    printf("%d ", current->value);
                    current = current->right;
                } else {
                    printf("0 ");
                }
            }
            printf("\n");
        }
    }
    
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • 6
    • 7
    • 8
    • 9
    • 10
    • 11
    • 12
    • 13
    • 14
    • 从第一行开始遍历稀疏矩阵的每一行:
      • 通过行表头节点数组获取当前行的行链表头节点。
      • 遍历当前行的每一列,从第一列到最后一列:
        • 如果当前节点存在且与当前列匹配,则打印节点的值。
        • 否则,打印0。
      • 打印换行符。

    5. 按行打印

    void printRowNodes(SparseMatrix* matrix) {
        printf("Row Nodes:\n");
        for (int i = 1; i <= matrix->rows; i++) {
            printf("Row %d: ", i);
            MatrixNode* current = matrix->rowHeaders[i];
            while (current != NULL) {
                printf("(%d, %d, %d) ", current->row, current->col, current->value);
                current = current->right;
            }
            printf("\n");
        }
    }
    
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • 6
    • 7
    • 8
    • 9
    • 10
    • 11
    • 12
    • 从第一行开始遍历稀疏矩阵的每一行:
      • 打印当前行的行号。
      • 通过行表头节点数组获取当前行的行链表头节点。
      • 遍历当前行的行链表,打印每个节点的行、列和值。
      • 打印换行符。

    6.按列打印

    void printColumnNodes(SparseMatrix* matrix) {
        printf("Column Nodes:\n");
        for (int j = 1; j <= matrix->cols; j++) {
            printf("Column %d: ", j);
            MatrixNode* current = matrix->colHeaders[j];
            while (current != NULL) {
                printf("(%d, %d, %d) ", current->row, current->col, current->value);
                current = current->down;
            }
            printf("\n");
        }
    }
    
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • 6
    • 7
    • 8
    • 9
    • 10
    • 11
    • 12
    • 与行打印等价

    7. 主函数

    int main() {
        // 创建一个3x3的稀疏矩阵
        SparseMatrix* matrix = createSparseMatrix(3, 3);
    
        // 插入元素
        insertElement(matrix, 1, 1, 1);
        insertElement(matrix, 1, 2, 2);
        insertElement(matrix, 2, 2, 3);
        insertElement(matrix, 3, 1, 4);
        insertElement(matrix, 3, 3, 5);
    
        // 打印稀疏矩阵
        printf("Sparse Matrix:\n");
        printSparseMatrix(matrix);
    
        // 输出每行节点
        printRowNodes(matrix);
    
        // 输出每列节点
        printColumnNodes(matrix);
    
        // 销毁稀疏矩阵
        destroySparseMatrix(matrix);
    
        return 0;
    }
    
    
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • 6
    • 7
    • 8
    • 9
    • 10
    • 11
    • 12
    • 13
    • 14
    • 15
    • 16
    • 17
    • 18
    • 19
    • 20
    • 21
    • 22
    • 23
    • 24
    • 25
    • 26
    • 27

    在这里插入图片描述

    8. 代码整合

    #include 
    #include 
    
    // 定义矩阵节点结构
    typedef struct MatrixNode {
        int row;
        int col;
        int value;
        struct MatrixNode* right;
        struct MatrixNode* down;
    } MatrixNode;
    
    // 定义稀疏矩阵结构
    typedef struct SparseMatrix {
        int rows;
        int cols;
        MatrixNode** rowHeaders;
        MatrixNode** colHeaders;
    } SparseMatrix;
    
    // 创建稀疏矩阵
    SparseMatrix* createSparseMatrix(int rows, int cols) {
        SparseMatrix* matrix = (SparseMatrix*)malloc(sizeof(SparseMatrix));
        matrix->rows = rows;
        matrix->cols = cols;
    
        // 创建行表头节点数组
        matrix->rowHeaders = (MatrixNode**)malloc((rows + 1) * sizeof(MatrixNode*));
        for (int i = 0; i <= rows; i++) {
            matrix->rowHeaders[i] = NULL;
        }
    
        // 创建列表头节点数组
        matrix->colHeaders = (MatrixNode**)malloc((cols + 1) * sizeof(MatrixNode*));
        for (int j = 0; j <= cols; j++) {
            matrix->colHeaders[j] = NULL;
        }
    
        return matrix;
    }
    
    // 销毁稀疏矩阵
    void destroySparseMatrix(SparseMatrix* matrix) {
        if (matrix == NULL) {
            return;
        }
    
        // 释放所有节点内存
        for (int i = 1; i <= matrix->rows; i++) {
            MatrixNode* current = matrix->rowHeaders[i];
            while (current != NULL) {
                MatrixNode* temp = current;
                current = current->right;
                free(temp);
            }
        }
    
        // 释放行表头节点数组
        free(matrix->rowHeaders);
    
        // 释放列表头节点数组
        free(matrix->colHeaders);
    
        // 释放稀疏矩阵结构
        free(matrix);
    }
    
    // 插入元素
    void insertElement(SparseMatrix* matrix, int row, int col, int value) {
        if (row <= 0 || row > matrix->rows || col <= 0 || col > matrix->cols) {
            printf("Invalid position!\n");
            return;
        }
    
        // 创建新节点
        MatrixNode* newNode = (MatrixNode*)malloc(sizeof(MatrixNode));
        newNode->row = row;
        newNode->col = col;
        newNode->value = value;
        newNode->right = NULL;
        newNode->down = NULL;
    
        // 插入到行链表
        if (matrix->rowHeaders[row] == NULL || matrix->rowHeaders[row]->col > col) {
            // 插入到行链表的头部
            newNode->right = matrix->rowHeaders[row];
            matrix->rowHeaders[row] = newNode;
        } else {
            MatrixNode* current = matrix->rowHeaders[row];
            while (current->right != NULL && current->right->col < col) {
                current = current->right;
            }
            newNode->right = current->right;
            current->right = newNode;
        }
    
        // 插入到列链表
        if (matrix->colHeaders[col] == NULL || matrix->colHeaders[col]->row > row) {
            // 插入到列链表的头部
            newNode->down = matrix->colHeaders[col];
            matrix->colHeaders[col] = newNode;
        } else {
            MatrixNode* current = matrix->colHeaders[col];
            while (current->down != NULL && current->down->row < row) {
                current = current->down;
            }
            newNode->down = current->down;
            current->down = newNode;
        }
    }
    
    // 打印稀疏矩阵
    void printSparseMatrix(SparseMatrix* matrix) {
        for (int i = 1; i <= matrix->rows; i++) {
            MatrixNode* current = matrix->rowHeaders[i];
            for (int j = 1; j <= matrix->cols; j++) {
                if (current != NULL && current->col == j) {
                    printf("%d ", current->value);
                    current = current->right;
                } else {
                    printf("0 ");
                }
            }
            printf("\n");
        }
    }
    
    // 输出每行节点
    void printRowNodes(SparseMatrix* matrix) {
        printf("Row Nodes:\n");
        for (int i = 1; i <= matrix->rows; i++) {
            printf("Row %d: ", i);
            MatrixNode* current = matrix->rowHeaders[i];
            while (current != NULL) {
                printf("(%d, %d, %d) ", current->row, current->col, current->value);
                current = current->right;
            }
            printf("\n");
        }
    }
    
    // 输出每列节点
    void printColumnNodes(SparseMatrix* matrix) {
        printf("Column Nodes:\n");
        for (int j = 1; j <= matrix->cols; j++) {
            printf("Column %d: ", j);
            MatrixNode* current = matrix->colHeaders[j];
            while (current != NULL) {
                printf("(%d, %d, %d) ", current->row, current->col, current->value);
                current = current->down;
            }
            printf("\n");
        }
    }
    
    int main() {
        // 创建一个3x3的稀疏矩阵
        SparseMatrix* matrix = createSparseMatrix(3, 3);
    
        // 插入元素
        insertElement(matrix, 1, 1, 1);
        insertElement(matrix, 1, 2, 2);
        insertElement(matrix, 2, 2, 3);
        insertElement(matrix, 3, 1, 4);
        insertElement(matrix, 3, 3, 5);
    
        // 打印稀疏矩阵
        printf("Sparse Matrix:\n");
        printSparseMatrix(matrix);
    
        // 输出每行节点
        printRowNodes(matrix);
    
        // 输出每列节点
        printColumnNodes(matrix);
    
        // 销毁稀疏矩阵
        destroySparseMatrix(matrix);
    
        return 0;
    }
    
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • 6
    • 7
    • 8
    • 9
    • 10
    • 11
    • 12
    • 13
    • 14
    • 15
    • 16
    • 17
    • 18
    • 19
    • 20
    • 21
    • 22
    • 23
    • 24
    • 25
    • 26
    • 27
    • 28
    • 29
    • 30
    • 31
    • 32
    • 33
    • 34
    • 35
    • 36
    • 37
    • 38
    • 39
    • 40
    • 41
    • 42
    • 43
    • 44
    • 45
    • 46
    • 47
    • 48
    • 49
    • 50
    • 51
    • 52
    • 53
    • 54
    • 55
    • 56
    • 57
    • 58
    • 59
    • 60
    • 61
    • 62
    • 63
    • 64
    • 65
    • 66
    • 67
    • 68
    • 69
    • 70
    • 71
    • 72
    • 73
    • 74
    • 75
    • 76
    • 77
    • 78
    • 79
    • 80
    • 81
    • 82
    • 83
    • 84
    • 85
    • 86
    • 87
    • 88
    • 89
    • 90
    • 91
    • 92
    • 93
    • 94
    • 95
    • 96
    • 97
    • 98
    • 99
    • 100
    • 101
    • 102
    • 103
    • 104
    • 105
    • 106
    • 107
    • 108
    • 109
    • 110
    • 111
    • 112
    • 113
    • 114
    • 115
    • 116
    • 117
    • 118
    • 119
    • 120
    • 121
    • 122
    • 123
    • 124
    • 125
    • 126
    • 127
    • 128
    • 129
    • 130
    • 131
    • 132
    • 133
    • 134
    • 135
    • 136
    • 137
    • 138
    • 139
    • 140
    • 141
    • 142
    • 143
    • 144
    • 145
    • 146
    • 147
    • 148
    • 149
    • 150
    • 151
    • 152
    • 153
    • 154
    • 155
    • 156
    • 157
    • 158
    • 159
    • 160
    • 161
    • 162
    • 163
    • 164
    • 165
    • 166
    • 167
    • 168
    • 169
    • 170
    • 171
    • 172
    • 173
    • 174
    • 175
    • 176
    • 177
    • 178
    • 179
    • 180
    • 181
  • 相关阅读:
    2.9 Python if 判断语句
    Axure9 基本操作(二)
    基于 outline 实现头像剪裁以及预览
    引领未来:AI Native与物联网(IoT)的革命性融合
    2022-08-30 第二小组 张明旭 JavaWEB学习记录
    处理华为Framework层中curosr和空指针问题(反编译ROM和Hook动态代理)
    牛客网——Java刷题篇
    Ajax 之XMLHttpRequest讲解
    java毕业设计基于精细化考核的离散数学课程教学目标达成系统Mybatis+系统+数据库+调试部署
    为什么我不建议你使用外键
  • 原文地址:https://blog.csdn.net/m0_63834988/article/details/134090125